De instructies - Adam Levin

Ruim 1200 pagina’s telt dit boek. Na 3 weken ploeteren (wel 4 boeken nog naast uitgelezen) is het dan uit. En vervolgens weet ik niet goed wat ik er van moet denken. Door de enorme lijvigheid –die ik als het ware als uitdaging aanging- ben ik geneigd het af te kraken, zeker omdat het slot waar ik zo naar toe leefde mij een beetje teleurstelde en op zijn minst onbevredigd laat.  Aan de andere kant, ik kon het boek ook niet wegleggen. Pakte het steeds weer op en vond het echt léuk om te lezen.

De plot is eigenlijk ontzettend simpel. Een aggressieve 10-jarige “Israeliet” (=Jood) zit in Chicago in een speciaal detentieprogramma op een normale school en wordt door de Isrealitische scholieren gezien als de nieuwe Messias. Hij werkt aan zijn geschrift (namelijk de  ‘instructies’) en beschrijft hoe binnen 4 dagen door allerlei omstandigheden de gemoederen zo hoog oplopen dat het tot een dramatisch einde komt. En nee, daarbij komen géén geweren te pas maar pennyschieters.

Qua vorm zit het boek ontzettend afwisselend in elkaar; emails, rapporten, anekdoten, strafwerk, ‘lettertekeningen’, noem maar op. Het taalgebruik is eveneens erg afwisselend, van droog wetenschappelijke tot puberaal platte toon. Wel zijn de zinnen vaak opsommerig en werkelijk eindeloos lang. Tegelijkertijd is juist dát een belangrijk aspect van de originaliteit van het boek en het werkt vaak ook humoristisch (toch vaak gelezen met een glimlach op mijn gezicht dus!) Ik moest me er alleen wel voortdurend overheen zetten dat het taalgebruik –en dus het ik-perspectief -  totaal níet geloofwaardig voor een 10-jarige is. Wat ook niet de bedoeling van de auteur is.

Hier kom ik overigens tot een volgend knelpunt; mij is niet duidelijk wat de auteur nu precies heeft beoogd met het schrijven van dit boek. Of heel naïef misschien, wat de uitgevers bezield heeft om het dikke, niet plotgedreven, ‘moeilijke’ boek uit te geven. Je kunt het niet lezen als serieuze verklaring van of waarschuwing voor hoe gemakkelijk de terreur op scholen dat de laatste jaren steeds vaker voorkomt kan ontstaan. Ook is het niet bedoeld om begrip –of zelfs compassie- te kweken voor potentiële daders. Daarvoor is het verhaal te absurditisch gebracht.  Ook is het boek weinig informatief over de achtergronden van de Joodse diaspora en de terugkeer naar Israel. 1200 pagina’s als pennevrucht en je lezer dan nóg met allerlei vragen achterlaten?

Dan mag je misschien wel concluderen dat  de waarde van dit boek hem zit in de verdeeldheid die het bij de lezer creëert. Duidelijk zal zijn dat het míj niet zomaar loslaat. De instructies  is hoe dan ook een rijk boek, dat wie bereid is er aan te beginnen –heel toepasselijk- ‘gevangen’ houdt.

ØØØOO

Auteur(s): Adam Levin
NUR: Vertaalde literaire roman, novelle
ISBN: 9789048808533 

Paperback, € 29,90, 2011
Uitgever: Lebowski