De Labyrintrenner - James Dashner

De Verenigde Staten konden zich in 2009 al verheugen op De labyrintrenner (The Maze Runner) van James Dashner. Daar is inmiddels een trilogie voltooid en bovendien een prequel verschenen. In Nederland verscheen onlangs pas het eerste deel, wat ongetwijfeld te maken heeft met het verschijnen van de bioscoopverfilming in bioscooptheaters wereldwijd.

Mijn persoonlijke interesse werd dan ook gewekt door een bioscooptrailer waarin de grimmige sfeer in het labyrint uit de titel mij direct deed denken aan Brandon Sandersons troosteloos beklemmende Elantris, een van mijn favoriete fantasyromans. Altijd op zoek naar originele YA boeken à la The Hungergames was De Layrintrenner al met al een onweerstaanbare keuze. Het eindoordeel is alleen helaas niet onverdeeld.

Jawel, binnen het zogenaamde dystopische YA-genre is dit eerste deel wel weer eens wat anders, ondanks een aantal bekende, gekopieerde elementen. Een stel jongeren opgesloten in een reusachtig labyrint vol vernietigende wezens die moeten zien te overleven én te ontsnappen. Wat het spannend maakt is dat ze allen lijden aan geheugenverlies: waaróm zitten ze daar opgesloten? Wie doet hen zoiets vreselijks aan? Vaag op de achtergrond voel je een lekker knagende ongerustheid, want bestaat de beschaving daarbuiten überhaupt nog wel? Met de komst van hoofdpersonages Thomas en Theresa wordt de situatie extra nijpend, aangezien de hele systematiek eerst in de war, en vervolgens helemaal buiten bedrijf raakt.

Wat de spanning jammer genoeg erg neerhaalt is de Dashners wijze van vertellen. Dashner vertelt vrij vlak en streng lineair en hij is daarbij met vlagen ergerlijk expliciet en uitleggerig. Bij Dashner geen spannende cliffhangers of verwarrende situaties: alles wordt beschreven en meteen geduid. Ook het gevoelsleven van zijn personages geeft hij niet zozeer in daden maar vooral in woorden weer, wat het boek een hoog drakerig gehalte geeft. Thomas wordt “van binnen diep getroffen” door zijn vriendschap met de jongere Chuck, en dat in die bewoordingen tot twee keer toe op één pagina- het is maar een voorbeeld van eventuele behoefte aan net wat meer redactionele bewerking.

Ook de eerder genoemde groezelige sfeer zoals in Elantris komt in het boek niet overtuigend uit de verf (hoewel Dashner grappig genoeg in zijn dankwoord wel Brandon Sanderson noemt) Het zou zo maar eens een keer zo kunnen zijn dat hier de verfilming beter is dan het boek zelf... Houd overigens in het achterhoofd dat volgende twee delen zich niet in het labyrint zullen afspelen: dat betekent nieuwe kansen op die beoogde ‘eerie’ sfeer en mogelijke nieuwe originele(re) ingrediënten. Hoewel een labyrint natuurlijk wel erg tot de verbeelding spreekt, dus ergens toch ook weer jammer. 

ØØØOO

Auteur(s): James Dashner 
NUR: Vertaalde literaire roman, novelle 
ISBN: 9789021454658 
Paperback, € 15,00, 320 pagina's, 2014
Uitgever: Querido's Uitgeverij BV, Em.