Mist over Londen - C.J. Sansom

Zou het heel erg toevallig zijn dat er bijna gelijktijdig twee –vertaalde- boeken verschijnen waarin Hitler nog (of weer) leeft? Naast het spraakmakende Daar is hij weer van Duits auteur Timur Vermes verscheen onlangs iets eerder Mist over Londen van de Engelse auteur C.J. Sansom. Sansom was al bekend van zijn Shardlake-thrillerserie –waarvan er tot nu toe drie in het Nederlands zijn vertaald- en zijn roman Winter in Madrid was een bestseller. Met Mist over Londen brengt Sansom een spannende “What if”- plot waarin hij in feite de hele Tweede Wereldoorlog een decennium verlegt.

Sansoms uitgangspunt is hier: wat als Churchill in 1940 niet premier was geworden en Engeland (dus) niet de oorlog had verklaard aan Duitsland? De Engelse regering behoudt de (schijn)macht, maar in de twaalf daarop volgende jaren wordt de situatie steeds nijpender. Met name voor de Engelse Joden. Het verzet groeit en ondergrondse acties tegen de aanwezige Duitse ‘bondgenoten’ nemen toe: niet geheel zonder humor duikt Churchill op als charismatisch rebellenleider.

Onder andere de dood van zijn zoontje doet ambtenaar David Fitzgerald besluiten deel te nemen aan verzetsacties. Het begint simpel met diplomatieke informatie doorspelen. Daarvan stelt hij zijn vrouw niet op de hoogte, om haar te beschermen. Als David bevriend blijkt te zijn met de natuurkundige Frank Muncaster moet hij echter zijn nek uitsteken. Muncaster is in bezit van een geheim dat de wereld voorgoed kan veranderen en hij loopt hierdoor gevaar voor de Duitsers én Amerikanen. In een extreem mistige nacht tijdens de Great Smog –waargebeurd in 1952!- loopt Davids poging om zijn vriend met behulp van het verzet in veiligheid te loodsen uit op een groot drama. En dan blijkt hoeveel mensen hij mee ten onder neemt door zijn keuzes genomen zonder aan eventuele gevolgen te denken.

Mist over Londen is een spannende, intrigerende en goed onderbouwde oorlogsroman die evengoed als thriller gelezen kan worden. De halsbrekende toeren van David en het verzet en het –overigens niet zo moeilijk te raden- geheim van Muncaster, gegoten in een “what if”- verhaal zijn onmiskenbaar elementen van een gedegen, filmische thriller. Tegelijkertijd is het ook een tragische liefdesroman, over de vervreemding tussen een man en zijn vrouw. Vervreemding die hun huwelijk in sluipt na een verraderlijke keuze, werkend als een wig in het onderlinge vertrouwen.   

Tijdens het lezen rijst de vraag wat Sansom precies beoogt met dit boek. Waarom precies déze situatie als alternatief verleden? Naast een uitgebreide historische verklaring annex verantwoording geeft Sansom in zijn slotwoord antwoord op die vraag. In Groot Brittannië nemen landelijk geweld en socialistische manipulatie in politieke kringen toe door de wens van Schotland om (economisch) onafhankelijk te zijn van Engeland. Sansom wil met zijn boek het gevaar van het oprukkende nationalistisch extremisme tonen. Een waarschuwing eigenlijk voor méér landen, in tijden van economische malaise die de voedingsbodem vormt voor verbittering en nationale vijandigheid.
Een bijzonder boek: bescheiden, maar allerminst onbetekenend.

ØØØØO






















Auteur(s): C.J. Sansom 
NUR: Literaire thriller 
ISBN: 9789026134548 
Paperback, € 24,95, 608 pagina's, 2013
Uitgever: de Fontein