woensdag 26 juni 2013

Dit zijn de namen - Tommy Wieringa

Naar eigen zeggen kan Tommy Wieringa erg genieten van mooie taal en met name van mooie zinnen. Zijn eigen boeken staan dan ook bekend om de zorg voor fraaie volzinnen. Met Dit zijn de namen won Wieringa onlangs de Libris Literatuurprijs 2012. Ook hierin springen bijzondere zinnen uit het verhaal. Met een krachtige lading, bijna statements, in mooie verwoording. Wie Wieringa ooit heeft horen voordragen uit eigen werk -aan te raden ervaring-hóórt hem tijdens het lezen in zijn hoofd.

Van Dit zijn de namen geniet je dan ook vooral wanneer je zijn taalgebruik apprecieert. Het verhaal gaat vrij "onhollands" over een inspecteur van middelbare leeftijd in de Oekraïne, die ontdekt dat hij wel eens Joods zou kunnen zijn. Terwijl Pontus Beg de mogelijke voordelen en de houvast van het Jodendom onderzoekt, trekt -heel bijbels- een groepje voor dood achtergelaten vluchtelingen ellendig door de woestijn. Met allerlei niet-christelijke gevolgen van dien.

Het verhaal zit dicht op de karakters, overpeinzingen (in die weloverwogen taal) overheersen actie. Het is een 'verstild' verhaal, een cocon waarin vooral ruimte is voor gedachten en bezinning. Een veel gehoorde kanttekening bij het verhaal is het abrupte, erg open einde. Bekeert Beg zich nu echt tot het Jodendom? Zal hij de jonge vluchteling uit het groepje overlevenden adopteren? Het zijn echter vragen waarvan de antwoorden er niet zozeer toe doen. Dit zijn de namen is een roman met een haast toevallige spanningsboog die eigenlijk helemaal geen spanningsboog ís. En daarom dus ook niet hoeft te worden afgesloten.

Dit zijn de namen is een roman met hoog literair gehalte. Taal, symboliek, thematiek- discussievoer. Heeft wel als gevolg dat niet iedereen het boek met evenveel plezier zal lezen. Eerlijkheid gebiedt mij te vertellen dat het boek maandenlang op mijn "nog te lezen"-lijst heeft gestaan, maar het ene na het andere boek steeds voorrang kreeg. "Als hij de Librisprijs wint, ga ik hem écht lezen"... Belofte maakt schuld: zodat Tommy Wieringa zelf ook het diepe (oftewel de Amstel) in móest. Wat mij betreft dus bij deze. Met tweeledige beoordeling, in dit geval wel zo eerlijk:

Literair gehalte: ØØØØO
Leesplezier:       ØØØOO

















 

Auteur(s): Tommy Wieringa
NUR: Literaire roman, novelle
ISBN: 9789023472698
Paperback, € 19,90, 276 pagina's, 2012
Uitgever: Bezige Bij, De

donderdag 20 juni 2013

Chaos trilogie deel 2: Het donkere paradijs - Patrick Ness

Het verhaal van het leven op de planeet die de Nieuwe Wereld wordt genoemd gaat verder in dit tweede deel van Patrick Ness' Chaos trilogie. De Nieuwe Wereld waar Herrie -de te horen gedachten van mannen- het dagelijkse leven beïnvloedt en stúúrt. Wanneer ontdekt wordt hoe de Herrie te onderdrukken, en zelfs bruikbaar toe te passen, blijkt dat een sterk (politiek) pressiemiddel. En dan blijkt dat de Herrie weliswaar een vervelende inbreuk op de individuele privacy betekent, maar dat het als misbruikt pressiemiddel voor de hele gemeenschap vele, vele malen kwalijker is.

In de zo typische, beeldende verstelstijl (monologue interieur vanuit afwisselend Todd en Viola) komt de actie weer geweldig tot zijn recht. Todd en Viola zijn aangekomen in Nieuw Prentissoord, zo gedoopt door de voormalige Burgemeester uit Todds oude dorp die -zichzelf omgedoopt tot 'President'- in de stad Haven de macht heeft gegrepen. Todd en Viola worden gescheiden en consequent bij elkaar vandaan gehouden. Ze leiden ieder hun leven in een vrijheid die eigenlijk geen vrijheid is. De Burgemeester wil namelijk een ideale samenleving creëren, een paradijs, maar slaat daarbij geen acht op de wensen van de bevolking. Wie niet luistert, wordt gestraft.

Zwáár gestraft. Nieuw Prentissoord begint steeds meer te lijken op een groot strafkamp. Iedereen wordt geïndoctrineerd door de Burgemeesters mooie praatjes. Mannen gechanteerd met de felbegeerde anti-Herrie medicijnen. Vrouwen verdwijnen omdat ze zonder Herrie niet te doorgronden en dus niet te vertrouwen zijn.
Een groep genezeressen en een stel volgelingen vlucht de stad uit om onder leiding van madame Coyle de protestbeweging het Antwoord op te zetten. En dan is het hek goed van de dam. Voortdurend ligt Nieuw Prentissoord letterlijk onder vuur.

Todd moet noodgedwongen werk verrichten voor de Burgemeester die grote plannen met hem heeft. Viola belandt ongewild onder de hoede van madame Coyle en haar Antwoord. Zo komen Todd en Viola feitelijk tegenover elkaar te staan. Gevangen in onmacht, beiden in de klauwen van manipulatoren van de bovenste plank. Verschillen Madame Coyle en de Burgemeester wel zoveel van elkaar? Hoe gerechtvaardigd zijn de verwoestende bomleggingen van het Antwoord eigenlijk?

Gescheiden van elkaar zijn Todd en Viola aan hun innerlijke twijfels overgeleverd en de onzekerheid over elkaars lot maakt hen kwetsbaar voor manipulatie. Niets is meer zeker, alles bestaat enkel nog uit onmacht, geweld en wanhoop. Aan de neerwaartse spiraal lijkt geen einde te komen. En nét als dan toch het keerpunt lijkt bereikt nemen de dingen een dramatische wending die niemand heeft zien aankomen. Samenwerking met de vijand wordt dan een kwalijke, maar absoluut noodzakelijke concessie die Todd nooit voor mogelijk had gehouden. Op naar het derde en laatste deel: in augustus!

ØØØØO





















Auteur(s): Patrick Ness
NUR: Fictie 15+
ISBN: 9789048816286 
Paperback, € 19,95, 512 pagina's, 2013
Uitgever: Moon

zondag 16 juni 2013

Het Venetiaans verbond - Marina Fiorato

Weer een heerlijke historische feel-good roman van Marina Fiorato. Zich afspelend in een sfeervol neergezet 16e eeuws Venetië, een tijd waarin veel van de tegenwoordig zo kenmerkende architectuur van de waterstad zijn grondvesten vond. Fiorato verbindt in Het Venetiaans verbond op losse wijze feit en fictie met elkaar tot een vanzelfsprekend, meeslepend verhaal.

Een romantisch verhaal om precies te zijn. Want de historische setting dient bij Fiorato vooral weer als decor waartegen zich een theologisch beschouwd onmogelijke liefde ontvouwt. Te midden van de ellende en paniek door de Zwarte Dood die de stad rondwaart vinden een half-Turkse vrouwelijke arts en een jonge mannelijke arts een betrekkelijke, maar haast idyllische veiligheid op het ziekeneiland Lazarretto Novo. Zij - Feyra- opgejaagd en ondergedoken, hij -Hannibal- vastbesloten de pest te verslaan. Na hun aanvankelijke afkeer vatten ze professionele respect voor elkaar, die geleidelijk  uitgroeit tot liefde .

Net als in haar voorganger Het raadsel van Botticelli geeft Fiorato haar roman een thrillerachtig tintje. Hier door een fictieve complottheorie uit te werken aan de hand van historische bekende en minder bekende feiten. Een wraakzuchtige sultan brengt de pest bewúst aan Venetiaanse wal en dat is wat hem betreft nog maar het begin van de Venetiaanse Apocalyps. Het is aan Feyra te achterhalen in welke vorm de stad door de drie overige Ruiters en voorbodes van de Apocalyps zal worden bestormd- en dit te voorkomen.

Heel spannend of raadselachtig wordt het niet, aangezien de nadruk ook niet ligt op het complot als drijfveer voor het verhaal. Veel meer ligt de nadruk op het gevecht tegen de Zwarte Dood en het behoud van de prachtige stad- toen al. En de innerlijke verdeeldheid die Feyra als Turkse Venetiaanse voelt in een omgeving die zij van oorsprong als heidens en vijandelijk beschouwt.

Zo verrassend en grappig als het sprankelende Het raadsel van Botticelli is deze nieuwe Fiorato niet. Toch is het boek zeker geen tegenvaller. Het is weer een filmisch verbeelde tour in het verleden, met een prachtig karakteristieke sfeer die een ieder die ooit in Venetië was zal herkennen en waarderen. Tel daar de klassieke romance bij op en je hebt  perfect vakantieleesvoer in handen.

ØØØOO





















Auteur(s): Marina Fiorato
NUR: Vertaalde literaire roman, novelle
ISBN: 9789047203582 
Paperback, € 19,95, 2013
Uitgever: Artemis

donderdag 13 juni 2013

Karoo - Steve Tesich


Zichzelf niet tegen ziektekosten indekken louter om anders te zijn dan andere mensen. Om zich levend te voelen. Twee jaar na scheiding van bed en tafel met zijn vrouw tientallen echtscheidingsdineetjes vieren om er samen goed uit te komen. Om elkaar af te kunnen katten. Een paar voorbeelden van Saul Karoo, een typisch figuur vol contradicties en met (misplaatste) principes.

Saul Karoo heeft bevestiging nodig. Op werkelijk alle fronten. Zijn mannelijkheid, zijn schrijftalent, de liefde, Het Bestaan, noem maar op. Aangezien hij die niet krijgt, doet hij dat maar zelf. Hij is een populaire scriptdokter die slechte filmscripts tot weergaloze Hollywood kaskrakers bewerkt. Op diezelfde manier bewerkt en regisseert hij zijn eigen leven- met wisselend succes. Dat geeft hem niks: zolang hij maar publiek heeft kan hij schitteren, zelfs al is het als kapitein op een zinkend schip, uiteraard heldhaftig op de brug.

Inmiddels is hij op een punt beland in zijn leven waarin hij zijn pseudo-zekerheid begint te betwijfelen. Zo danig opgegaan in zijn rollen waarin hij zichzelf acteert beseft hij dat hij niet meer weet wat echt is en gemeend. Karoo raakt de grip op zijn leven -voor zover hij die werkelijk had- steeds duidelijker kwijt. Zijn laatste opdrachtgever is een charismatisch man die hij krampachtig probeert te haten. Hij vindt bij toeval de biologische moeder van zijn stiefzoon Billy en zij belanden -door zijn eigen uitblijvende ingrijpen- in een merkwaardige driehoeksverhouding. Met dramatische gevolgen. Na een ongekend gelukkige periode gaat Karoo roemloos ten onder.

Anders dan de omslag misschien doet vermoeden is dit geen hilarische of satirische roman. Het boek wordt door de uitgever tragikomisch genoemd, maar het woord komisch kan beter helemaal weggelaten worden. Daarvoor is Saul Karoo te zielig en te lethargisch. Sterker nog, de plaatsvervangende schaamte is bijna onontkoombaar terwijl Karoo argeloos verslag doet van het noodlot waarop hij afstevent. Hij blijft hetzelfde kringetje frustrerend eindeloos draaien: zich aanpassen, falen, zich opnieuw aanpassen, weer falen, enzovoort. Welbeschouwd best knap als je met je kop onwrikbaar in het zand gestoken staat, maar het gaat wel irritant jeuken.

Jammer dat de auteur, Steve Tesich, zelf scriptschrijver in de jaren negentig van de vorige eeuw, zo’n ergerlijk pathetische toon heeft aangezet. Terwijl het uitgangspunt met wat meer afstand daadwerkelijk erg komisch, satirisch dan wel ironisch hád kunnen zijn. Nu is de grootste ironie nog wel dat Tesich stierf in 1996, twee jaar vóór hij de verschijning van zijn debuutroman Karoo mee kon maken. De overeenkomsten met zijn Saul Karoo zijn ook al pijnlijk.

ØØOOO
























Auteur(s): Steve Tesich 
NUR: Vertaalde literaire roman, novelle 
ISBN: 9789044623857 
Paperback, € 19,95, 392 pagina's, 2013
Uitgever: Prometheus

donderdag 6 juni 2013

Inferno - Dan Brown


Een week na wereldwijde ontvangst van “de” nieuwe Dan Brown en met een tiental eerste (overwegend positieve) reacties in het achterhoofd begon ik zelf aan Inferno. Zwáár sceptisch. Op voorhand al neigend naar een negatief oordeel (foei!). Want Het laatste symbool viel flink tegen (nauwelijks te verstouwen zo zemelig) en zoveel jaar ná het originele, heerlijke De da Vinci code zijn er minstens zoveel andere auteurs opgestaan met dergelijke boeken -in sommige gevallen nog beter qua taal én plot geschreven ook.

Na tachtig pagina’s ontkenning kon ik er niet meer omheen. Waren het de onontkoombare drones die Robert Langdon en zijn ‘Langdongirl’ van dit avontuur zo fanatiek opjagen? Of het schilderachtige, zo tot de verbeelding sprekend mystieke decor (zelf ooit ook geweest) van Florence? Hoe dan ook, Dan Brown had me te pakken. Vanaf dat moment was het boek neerleggen een straf, door kunnen lezen een feestje.  

Hoe erg is het om te moeten bekennen dat je het ergens wel heel erg eens bent met de schurk in Inferno…? De plot -in feite eigenlijk nogal simpel, maar weer in lekkere twists en misleidingen verpakt- draait om een ingenieus maar doorgeslagen genetisch bioloog versus de Wereld Gezondheidsorganisatie oftewel de hele wereldbevolking. Langdon wordt er bij betrokken als Dante-expert, aangezien de schurk geobsedeerd is door Dantes voorstellingen van de hel, het inferno, en omdat zijn vreselijke plan daaruit af te leiden valt.

Dan Brown hééft hier een punt: hoe technisch geavanceerd de mens ook is, theoretisch (of is het toch echt realistisch?) gezien staat hij op het punt zichzelf uit te roeien door de dramatisch toenemende overbevolking. Laat de natuur zijn gang gaan en de bevolking was allang gehalveerd door bijvoorbeeld een epidemie om het biologische evenwicht te herstellen. Maar de mens werkt de natuur tegen… dus neemt de overbevolking nóg meer toe… met alle gevolgen van dien. Ergo: tijd om in te grijpen.

De manier waaróp valt hier te betwisten, dat vind ook ik. Feit is desalniettemin, dat Brown -in tegenstelling tot Het laatste symbool- zijn punt gefocust en zonder drammerig te zijn brengt. Hij is prettig to-the-point zonder oeverloos gefilosofeer, neemt ook geen duidelijk standpunt in. Het irrealistische, wat gelaten en zelfs open einde past hier dan ook helemaal bij. Een eye-opener, dat is wat hij met dit boek beoogt. En als altijd is hij magistraal in het op natuurlijke en aantrekkelijke wijze verstrekken van leerzame informatie. Een kunst die veel Brown-navolgers helaas maar niet kunnen evenaren.

Dit ‘pretentieloos geschreven’ verhaal op een pretentieloze manier lezen betekent in dit geval domweg genieten. Moeilijk blijft het er een vinger op te leggen wat het hem nu precies doet. Een vergezochte vergelijking misschien, maar het wonderlijk verslavende lezen van “de” Dan Browns doet me nog het meest denken aan het lezen van de boeken van Agatha Christie. Flat characters, bekende decors, vast stramien en weinig verrassende psychologie en toch zo onweerstaanbaar heerlijk. Al mist de knappe Robert Langdon uiteraard Poirrots eironde hoofd- ondanks zijn fameus eidetisch geheugen.

ØØØØO



















Auteur(s): Dan Brown
NUR: Literaire thriller
ISBN: 9789024561858 Dit boek kopen
Paperback, € 22,95, 478 pagina's, 2013
Uitgever: Luitingh