De bijzondere kinderen van mevrouw Peregrine - Ransom Riggs

Kijk eens een tweede keer naar de zwart-witfoto op de kaft van dit boek. Laat je vooral niet afschrikken door het lelijke kindvrouwtje en merk op:  ze zwééft. Blader De bijzondere kinderen van mevrouw Peregrine vervolgens even door en zie de talrijke, nostalgische maar met name bizárre kiekjes die dit boek rijk is.

Slangenkinderen, een kind met het lichaam van een hond, een onzichtbare jongen, een meisje met een mond in haar achterhoofd- van die al dan niet getrukeerde foto’s gemaakt op vroegere kermissen met een rariteitenkabinet. Auteur Ransom Riggs werd van jongsaf aan gefascineerd door dit soort foto’s. Hij verzamelde de meest mysterieuze, tot zijn verbeelding sprekende kiekjes en bouwde daar vervolgens een verhaal omheen. Het resultaat mag er wezen: behalve creativitieit beschikt Riggs over een rijke fantasie én vlotte pen.

Het mag duidelijk zijn; de foto’s zijn níet getrukeerd. Deze kinderen met bijzondere kenmerken wonen op een mistig eiland in Welsh, Engeland. Verborgen, want behalve dat ze alszijnde ‘abnormaal’ buiten de gemeenschap vallen worden ze omwille van hun bijzondere krachten ook nog eens opgejaagd door zogenaamde Hulsels en hun moordende Schepsels. Mevrouw Peregrine (Latijnse betekenis: reizigster) creëert daar een tijdlus: de dag 3 september 1940 wordt voor hen eindeloos herhaald. Zo kunnen ze niet worden opgemerkt in het heden.

Het verhaal begint in het nu wanneer de opa van de 16-jarige Jacob op wrede wijze wordt gedood. Door wilde honden, wordt aangenomen. Jacob merkt bij zijn sterfplaats echter zó’n gruwelijk wezen op dat hij ernstig in shock raakt en psychotisch wordt. Hij moet zware therapie ondergaan. Op aandringen van zijn psychiater gaan hij en zijn vader dan op reis naar het eiland uit de sterke verhalen die zijn opa vroeger vertelde. Jacob heeft die verhalen altijd met een flinke korrel zout genomen, maar wordt nu toch geïntrigeerd door de mysterieuze, sinistere sfeer op het eiland.

Pikant genoeg wordt Jacob de tijdlus “binnengehaald” door de oude vlam van zijn opa, vuurmeisje Emma. Aanvankelijk lijkt het leven er zorgeloos en paradijselijk, maar algauw daagt het hem:  zijn nieuwe vrienden leven eigenlijk in een gevangenis van letterlijke eindeloosheid. De keuze daar zelf wel of niet te blijven valt Jacob zwaar. Uiteraard worden ze ten slotte allemaal alsnog achterhaald door het heden en blijft niets bij het oude.

Het einde van het verhaal is open. Dat is goed, want dat draagt zeer bij aan de kracht van het verhaal. Een vervolg is mogelijk, maar zou dit boek als creatief en literair kunstwerkje an sich tekort doen. Want dat is het, een bijzonder boek in uitvoering en invulling. Het uitgangspunt van het verhaal – de kiekjes-  is natuurlijk hét sterkste punt van het boek. De sfeertekening in het boek is verbijsterend, wordt gedragen door de foto’s. De sinistere spanning is bijna tastbaar. Klein nadeel is wel dat de meeste personages niet dieper worden uitgewerkt. De kinderen worden niet veel méér dan een tweedimensionaal figuur. Maar als figuranten op een toneel met ook nog eens de WOII als dramatisch decor werken ze aangenaam overtuigend.

Het boek wordt bestempeld tot Young Adult boek. Gezien de leeftijd van Jacob – en de innerlijke kwesties waar hij mee worstelt- is dat logisch. Toch kan dit boek naar mijn idee al gelezen worden door 13-jarigen (zij die niet gauw gehinderd worden door nachtmerries althans) en zal het zéker ook gewaardeerd worden door (oudere) volwassenen. Een ieder die openstaat voor zijn stiekeme fascinering - immers menseigen-  voor al wat afwijkend is zal dit boek in worden gesleept en ervan  genieten als van een rit in een authentiek spookhuis op de kermis.

Behalve een breed publiek verdient De bijzondere kinderen van mevrouw Peregrine een beoordeling op meerdere punten, om het beter tot zijn recht te laten komen:

Originaliteit:       ØØØØØ

Vormgeving:      ØØØØØ
Schrijfstijl:          ØØØOO
Psychologie:      ØØØOO
Spanning:           ØØØØØ

Overall:                ØØØØO

Auteur(s): Ransom Riggs
NUR: Fictie 15+
ISBN: 9789044817171 
Gebonden, € 18,95, 336 pagina's, 2012
Uitgever: Clavis, Uitgeverij

Inwijding - Veronica Roth

Grappig genoeg – en helemaal conform het gedachtengoed van dit Young Adult boek Inwijding-levert het bespreken ervan meteen al een gewetensconflict op. Is het eerlijk om dit waarschijnlijk eerste deel van een postapocalyptische serie te vergelijken met de wereldwijd populaire serie De Hongerspelen? Nu de verfilming daarvan net in de bioscoop is uitgekomen kun je er moeilijk om heen. Bovendien doet de uitgever het zelf ook.

Overeenkomsten zijn er dan ook te over. Auteur Veronica Roth laat haar hoofdpersoon –Tris van 16 jaar- leven in een dystopie. Door eigen keuze belandt Tris in een onzekere situatie waarin zij middels extreme proeven zichzelf moet zien te bewijzen- en bovenal moet overleven. Een love-interest  ontbreekt evenmin en ook hier rijst de vraag, helpt hij haar of is alles maar spel?

Tot zover de globale overeenkomsten. De wereld van Tris is opgedeeld in zogeheten facties. Géén democratie meer, want die leidt enkel tot chaos: de mensen zijn verdeeld in de samenlevingen Vriendschap (anti-agressie), Eruditie (anti- onwetendheid), Oprechtheid (anti-oneerlijkheid), Zelfverloochening (anti-egoïsme) en Onverschrokkenheid (anti- lafheid).  Op 16jarige leeftijd krijgt iedereen een karaktertest om daarna defintief te kiezen voor de factie waar ze denken het best bij te passen. De belangrijkste keuze van hun leven, want zogenaamde ‘overstappers’ verliezen contact met hun ouders, vrienden en alles uit hun oude leventje.

Voor Tris wordt het allemaal nog een paar graadjes heftiger. Als Zelfverloochenaar stapt zij over naar de Overschrokkenen. Een grotere verandering is eigenlijk niet mogelijk: van bescheiden zichzelf wegcijferend grijs muisje moet zij naar stoere onverzettelijke leeuw transformeren. Behalve de uiterst gevaarlijke proeven die zij voor de Inwijding in een groep vol rivalen moet afleggen, bedreigt haar een groot geheim. Uit haar karaktertest is namelijk gebleken dat zij Afwijkend is. Er is uit haar test niet één overheersende karaktertrek naar voren gekomen, maar wel liefst drie van de vijf. En Afwijkenden ‘bestaan niet’, die hebben de neiging stilletjes te verdwijnen.

In de gaten gehouden van alle kanten en –letterlijk- strijdend voor een nieuw bestaan worstelt Tris met haar innerlijke gevoelens. In een wereld waarin normen en waarden per factie – en dus over all- zo door elkaar gehusseld zijn, is het voor Tris moeilijk te besluiten wat uiteindelijk juist en onjuist is. Wat laf is, of juist moedig. Wat wijs of onverstandig is. Wat egoistisch of edelmoedig.

 Uitvergroot een worsteling met dilemma’s waarin adolescenten zich zeker zullen herkennen. Al ligt het “ge-waarom” er soms wel erg dik boven op en wordt ook menig open deur opengetrapt. Want uiteraard ontstaat er röring in de gevestigde orden. De conclusie dat de Mens meer is - en meer móet zijn- dan één eigenschap alleen voel je van begin af aan je theewater. Het loflied op moed in al zijn grote maar vóóral ook kleine daden is een bevestiging van wat de meeste (niet You Tube-psychotische) adolescenten vanzelf toch wel al  aanvoelen.

Inwijding is ondanks dit gefilosofeer een spannend verhaal met veel actie. De wereld van Tris is sinister en vreemd, haar avonturen groots en omgang met vrienden grappig en sympathiek. Toch draait het minder om actie en is het ook niet zo filmisch en thrilling geschreven als –excuses voor opnieuw de vergelijking- de Hongerspelen. De overeenkomsten zijn wel zodanig groot dat het verantwoord is om te stellen dat Inwijding weliswaar eveneens erg appetijtelijk, maar dan toch beduidend minder gezouten is.

Aanrader als aperitief of voor wie hongerig is naar méér in dit genre.

ØØØOO




















Auteur(s): Veronica Roth
Ondertitel: haar keuze verandert alles
NUR: Fictie 15+
ISBN: 9789047516835 
Paperback, € 18,99, 272 pagina's, 2012
Uitgever: Van Goor

Zie Crimezone.nl voor: Gebroken engel - Åsa Schwarz

http://www.crimezone.nl/web/Thriller/9789021442105_Gebroken-engel.htm

ØØØOO

Auteur(s): Asa Schwarz
Serie: Nefilim
NUR: Poezie
ISBN: 9789021442105 
Paperback, € 19,95, 288 pagina's, 2012
Uitgever: Q

Heldere hemel - Tom Lanoye

Het Boekenweekgeschenk van 2012 is dit jaar geschreven door de veelzijdige Vlaming Tom “lanwa:” Lanoye (belangrijke vermelding op de kaft- er kan maar beter duidelijkheid zijn wat betreft uitspraak, de taalkwestie ligt in België natuurlijk al gevoelig genoeg, laat staan in Nederland)

Hoewel qua Boekenweekthema de nadruk van zijn Heldere hemel eerder ligt op “andere ongemakken” dan op de "vriendschap", is het een bijzonder geslaagde literaire novelle. De gebruikelijke 90 pagina’s zijn gevuld met weliswaar een iets kleiner lettertype, maar dan barst het boekje ook uit zijn voegen van drama- en thematiek.

Gebaseerd op twee feiten; een onbemand MiG vliegtuig dat in 1989 neerstortte op een huis in België en de dood van een negentienjarige jongen die het ongeluk had thuis te zijn. Lanoye laat hieromheen diverse personages aantreden in situaties die om platvoerse maar helaas universele redenen al dreigend en zwaarbeladen zijn.  Haast toneelmatig – vol dialogen, met een indeling die doet denken aan akten en bedrijven, met tussen haakjes regieaanwijzingen – escaleert de hele boel tot het toeslaan van het noodlot dat voor de lezer al van te voren vaststaat.

Onderhoudend, erg prettig om te lezen. Beslist ook geen niemendalletje, het verhaal blijft beklijven: het geeft te denken. Het gaat over relaties, relativeren en relativiteit. Een eye-opener misschien wel. We zijn nu eenmaal geneigd veel dingen ‘voor lief te nemen’. Terwijl we daar soms eigenlijk onbewust méér aan hechten dan we denken, of zelfs wíllen. Dit Boekenweekgeschenk is er in ieder geval een om niet zomaar voor lief (lees: voor het treinkaartje) te nemen, maar om in al z’n bescheidenheid op de boekenplank te laten prijken.

ØØØØO


















Gratis verkrijgbaar gedurende de Boekenweek van 14 t/m 24 maart 2012 bij besteding vanaf E12.50 aan boeken in de boekhandel.

Gestolen leven - Adam Johnson

Hoewel  het gesloten Noord-Korea de laatste tijd geregeld in het nieuws is blijft het raden naar het dagelijks bestaan aldaar. Nu is er het boek Gestolen leven van Adam Johnson. Hij vertoefde geruime tijd in de communistische dictatuur en mocht er diverse steden aandoen. Altijd onder begeleiding van onwillige praters, maar door zijn bescheiden en meegaande houding kon Johnson getuige zijn van het in- en in trieste dagelijkse leven van de Burger. Uit angst dat zijn verslag ongeloofwaardig of absurd zou overkomen, zoals hij in het nawoord vertelt, besloot hij het in romanvorm te gieten.

De  turbulente carrière van de fictieve Jun-Do (”John Doe”; hij kan voor elk willekeurig persoon staan, en heeft bovendien een nog onduidelijke identiteit) toont hoe je als persoon  in Noord Korea niet wordt geboren, maar wordt gemaakt. Noord-Korea is één groot collectief waarin het uiterst gevaarlijk is je emoties op iets anders dan op de Geliefde Leider te richten- jij én je familie lopen voortdurend het gevaar onmiddellijk afgevoerd te worden naar één van de (geheime) staatsgevangenissen. De Burgers worden dagelijks via alle denkbare middelen geïndoctrineerd hoe goed en haast goddelijk hun leider is:  Noord – Korea is een land waar de mensen er op zijn getraind elke werkelijkheid die hen wordt voorgeschoteld klakkeloos te accepteren.

Jun-Do leert zich uit diverse kritieke situaties te redden door creatief te zijn met de waarheid. Een verhaal hoeft niet te worden geloofd, als het maar kan worden gebruikt ter verheerlijking van de Geliefde Leider. Een verhaal is belangrijker dan de persoon: als man en verhaal met elkaar in conflict staan dan is het de man die moet veranderen.

Dat is precies wat Jun-Do gaandeweg doet. Hij weet de identiteit van de gevreesde en gehate Commandant Ga aan te nemen en wordt de man die hij naar zijn gevoel werkelijk zou moeten zijn.  Worstelend met de vraag wat waarheid en vrijheid überhaupt zijn, weet hij zich zo tegen verwachting in geruime tijd staande te houden. In elk geval zolang de Geliefde Leider zijn verhaal kan gebruiken. Wanneer Commandant Ga/Jun -Do het verhaal echter een ongewenste draai geeft (de fraaie ontsnapping van zijn gezin naar de VS) is het spel uit. Zijn identiteit wordt letterlijk gewist. Maar dit overkomt Ga/Jun-Do tenminste wel in het volle besef de vrijheid in de –zíjn- waarheid gevonden te hebben.

Dit geromantiseerde verslag van Johnson werkt tweeledig. Aan de ene kant is het een knap stuk literair werk. Johnson kan goed schrijven en zijn roman is –qua thematiek maar ook qua structuur- bijzonder gelaagd. Zijn boek is hierdoor zeker niet gemakkelijk om te lezen. Zijn spel met de (weergave van de) waarheid, de weinig expliciete suggesties en het interpreteren van onuitgesprokenheden zijn dingen die nogal wat vergen van de lezer. Tegelijkertijd is het verhaal in toenemende mate onweerstaanbaar fascinerend. De langaam ontluikende liefde tussen Ga/Jun Doe en zijn vrouw de nationale actrice Sun-Moon is ontroerend en meeslepend.

Je zou je echter wel kunnen afvragen of deze gekozen vertelvorm de toestand in Noord-Korea wel recht doet. Het verhaal lijkt namelijk zo absurd en werkt zo bevreemdend, dat je gemakkelijk kunt vergeten dat het gaat over gruwelijkheden daar echt zo begaan. Toch is precies dat de kracht van Johnsons’ roman. De romanvorm vergroot het inlevingsvermogen, dit in tegenstelling tot een nuchter verslag. Het dagelijks leven daar is voor ons Westerse burgers zo onwerkelijk en zo onvoorstelbaar dat de impact, wanneer je je realiseert dat de fictieve personages werkelijk bestáán, onnoemelijk groter is. Het is goed dat dit verhaal eindelijk verteld kan worden.De waarheid zit hem niet ín het verhaal, maar er achter. Realiseerden de Noord-Koreanen zich dat zelf ook maar.

ØØØØO




















Auteur(s): Adam Johnson
NUR: Vertaalde literaire roman, novelle
ISBN: 9789056723972
Gebonden, € 25,00, 2012
Uitgever: Signatuur

Reckless; achter de spiegel - Cornelia Funke

Kaft, titel noch omschrijving doen in eerste instantie vermoeden wat voor uitzonderlijk boek dit is. Fantastisch, grimmig. Vooral Grimm-ig. Funke creëert zonder veel uitwijdingen een duistere spiegelwereld die naast de onze bestaat en die er langzaam maar zeker door bezoedeld raakt. Wie goed leest ziet de allegorie en herkent verwijzingen naar de Europese geschiedenis en naar politiek gekonkel in het algemeen.

In afgemeten en tegelijkertijd soms poëtische stijl vertelt Funke het verhaal van –jawel- de broers Jacob en Will Reckless. Beiden geboren in onze hedendaagse tijd toeft de één vrijwillig en de ander noodgedwongen in de spiegelwereld. Schatjager Jacob aast normaliter op magische sprookjesattributen, maar moet nu de kostbaarste schat van alles vinden; een manier om zijn broer te redden van de vloek die hem onherroepelijk doet verstenen. Altijd op de vlucht voor de bittere waarheid, komt Jacob zichzelf nu keihard tegen.

De betoverende vanzelfsprekendheid van de onwerkelijke, verwrongen spiegelwereld en de mild ironische ondertoon maken het boek onweerstaanbaar en uniek. Een drama vol subtiele humor. Een positieve boodschap terwijl het tegendeel blijkt. Een zuivere liefde ondanks onoprechte daden.

Dat dit boek een kinderboek genoemd wordt ligt puur aan het feit dat het verhaal zo na ligt aan een sprookje. Een sprookje in zijn meest pure vorm; niet afgezwakt of geromantiseerd voor kinderen. In feite is dit het meest volwassen boek dat Funke tot nu toe geschreven heeft.

Wat ontzettend jammer toch. Juist dat wat het boek zo uniek maakt werkt hier tegen zichzelf.  Omdat het zo moeilijk te categoriseren is, valt het volkomen uit het beeld van het bedoelde publiek. Terwijl dat juist zo’n breed publiek kan zijn: iedereen die van sprookjes houdt,ongeacht de leeftijd. Verwacht alleen geen “…En ze leefden nog lang en gelukkig”, want daarvoor zit dit sprookje –net als het echte leven- te complex in elkaar. Dit boek verdient méér lezers!

ØØØØØ

Auteur(s): Cornelia Funke
Ondertitel: Achter de spiegel
NUR: Fictie 13
ISBN: 9789045111087 
Gebonden, € 16,95, 296 pagina's, 2010
Uitgever: Querido Kinderboek