Historische roman over een wat Miquel Bulnes noemt ‘vergeten periode’ in de Spaanse geschiedenis. Je zou het qua onderwerp en naam van de auteur misschien niet direct vermoeden, maar het gaat hier om een Nederlandse roman: Bulnes is half Nederlands, half Spaans. Zijn diepgaande studie naar de achtergronden van een roerige tijd in Spanje rond 1921 leverde een lijvige en verrassend veelzijdige roman op. Niet voor niets belandde Bulnes op de shortlist voor de Libris Literatuur Prijs 2012. Die ging hem helaas aan de neus voorbij, maar feit blijft dat zijn boek alle aandacht van de lezer verdient.
Wat het boek bijzonder geslaagd maakt is de aantrekkelijke mix van non-fictie en fictie, van historische informatie en een spannend verhaal. Feitelijke gebeurtenissen en de veelal politieke uiteenzettingen worden prettig beschreven en verlicht door dagboekfragmenten en krantenartikelen. Het was een periode waarin diverse groeperingen van communisten, anarchisten, socialisten, katholieken en het vrije syndicaat samenzweringen poogden te smeden tegen koning Alfonso XIII. Er heerste grote ontevredenheid onder de bevolking die hun toch al verwaarloosde arbeiders opgeofferd zag worden toen in 1921 velen van hen als onvrijwillige soldaten omkwamen in Annual, in het door Spanje bezette Marokko. Mooie gelegenheid voor figuren met leiderschapsambitie om op te staan. Met de steun van het volk en voldoende steun van leger en andere machtsgelederen moest een ‘pronunciamienta’ (revolutie) kans van slagen hebben.
Op magnifieke wijze geeft Bulnes de aanloop naar de uiteindelijke coupe weer. Hij volgt alle betrokken hoofdfiguren, geeft via hun perspectief – hun idealen en persoonlijke drijfveren- inzicht in het waarom en hoe. Gekonkel en boude intriges, verraad en bittere desillusies maken de geschiedenis spannend.
Rode draad door deze verhaallijnen is de jacht op het compromitterende dagboek van een hoer. Rechercheur en voormalig kolonel Augusto Santamaría – toch wel dé hoofdpersoon in het boek- bijt zich in de zaak vast wanneer een jonge collega vanwege het bezit van dit dagboek wordt vermoord. Niet alleen is Santamarías verhaal een spannend thriller-element (met een onverwachte twist als extraatje, die zagen we niet aankomen!), het is ook functioneel. Santamaría manoeuvreert namelijk onpartijdig tussen alle sociale en politieke samenballingen, al wordt hij zelf bijna als zondebok geslachtofferd in het rechtsproces dat naar aanleiding van de ramp bij Annual is ingesteld. Santamaría fungeert haast als het geweten van Spanje, wil hier met zijn memoires dan ook de ramp bij Annual uit de doofpot houden. Hij is een rechtschapen man- als enige.
Want hoe groot en mooi ook de idealen, als puntje bij paaltje komt blijken de grootste drijfveren bij de meesten toch hoofdzakelijk eigenbelang en zelfbehoud. Neem een stel ontevreden en op revolutie beluste Spanjaarden en je dobbert in een borrelende, explosieve kookpot. Maar zoals Santamaría op gegeven ogenblik opmerkt: ze kunnen het zelf niet helpen, vechten zit de Spanjaard nu eenmaal in het bloed.
Voor elk wat wils, deze net-niet-winnaar.
ØØØØØ |
Auteur(s): Miquel Bulnes
NUR: Literaire roman, novelle
ISBN: 9789044619072
Paperback, € 19,95, 622 pagina's, 2011
Uitgever: Prometheus
Geen opmerkingen:
Een reactie posten